Dorpsbelang Wijckel vindt de Omgevingsvisie van De Fryske Marren nauwelijks een visie.

In het algemeen zijn dit de 'kritiekpunten' van het bestuur van Dorpsbelang Wijckel op de omgevingsvisie:

• Het huidige ontwerp is nauwelijks een visie te noemen waarin keuzes staan t.a.v. ambities die de gemeente de komende jaren nastreeft. Het lijkt nu meer op een inventarisatie van huidige waarden en acties die reeds lopen. Een visie behoort een lange termijn perspectief te zijn, met daaraan gekoppeld een strategie hoe dit te bereiken. Deze strategie wordt gemist. De volgorde behoort te zijn: ambities – speerpunten – strategie – acties
• De nu beschreven acties zijn nogal vrijblijvend: het gaat erg om “ondersteunen”, “onderzoek”, “overleg”, “continueren”
• We willen er daarom voor pleiten dat in de definitieve Omgevingsvisie heldere en duidelijke keuzes worden gemaakt. Nu is het te vrijblijvend omdat er geen helder beeld wordt geschetst van wat de gemeente belangrijk vindt met betrekking tot de leefbaarheid en fysieke leefomgeving.
• Er dient bij “te versterken waarden c.q. aandachtspunten” aandacht te komen voor Strategie. Daarin wordt aangegeven hoe één en ander te realiseren, bij voorkeur met een prioritering. Daardoor sluit het beter aan bij de geformuleerde uitgangspunten open/transparant, proactief, eerlijk en helder.
• De analyse, met de huidige kernwaarden, is waardevol en bondig geschreven (wel enkele tekortkomingen, met als belangrijkste bij 3.1 het niet noemen van Wijckel en bij 3.3.4. het niet specifiek noemen van de verschillende meren en oevergebieden)
• Het waardevolle landschap, natuurwaarden en cultuurhistorie krijgen vrij beknopte aandacht, terwijl dit door de bewoners en recreanten worden gezien als essentiële waarden en zeer kenmerkend voor onze gemeente. Het wordt nu teveel ondergebracht bij “Goed leven” of “Aantrekkelijke omgeving”, het verdient een eigen paragraaf
• Hoofdstuk 5: Uitvoeringsprogramma is geheel leeg w.b. de rol van de gemeente en op welke termijn. Dorpsbelang Wijckel heeft hiertoe een invulling voor gedaan, plus enkele aanvullende acties genoemd die worden gemist. Hiervoor is een Bijlage bijgevoegd, met in rood de acties die wij aanvullend voorstaan.

Specifiek commentaar (per hoofdstuk)

Hoofdstuk 1

• Hoofdstuk 1.2, pag 5: zijn er 2 zinnen die vrij onbegrijpelijk overkomen, nl. Deze kernwaarden zijn de basis voor het afwegen van planinitiatieven die op de gemeente afkomen, maar waar het omgevingsplan niet in voorziet. De reacties op de actievraag zijn een belangrijke basis geweest voor het bepalen van de speerpunten van deze visie.
• Hoofdstuk 1.3, pag 5: Deze leeswijzer is onjuist. Genoemde hoofdstukken 4 en 5 zijn echter in de tekst samengevoegd in hoofdstuk 4 (in 4.1. en 4.2). Hoofdstuk 6 bestaat niet in de tekst, dit dient hoofdstuk 5 te zijn.

Hoofdstuk 2

• Hoofdstuk 2: Past dit niet beter bij een Omgevingsplan dan bij een visie, in ieder geval de relatie uitleggen tussen Omgevingsvisie en Omgevingsplan. Het loopt nu door elkaar, op linker pagina wordt alleen Omgevingsplan genoemd en op rechter pagina Omgevingsvisie.

Hoofdstuk 3

• Hoofdstuk 3: Kernwaarden zijn erg gericht op de grote kernen, en weinig op specifieke dorpen
• Hoofdstuk 3.1, p.9: Bij opsomming wat Kleurrrijk is, bij 3^e plusje ook toevoegen de wandelpaden om Balk en Wijckel
• Hoofdstuk 3.1, p.10: in de kaart ook een “2” bij Wijckel, nl de Wikeler Opfeart, op pag 11, 6^e regel van onderen: toevoegen tussen haakjes “……………… en Wijckel”
• Hoofdstuk 3.2.1, p.12: in 6^e regel toevoegen: “en vanaf de leemrug naar het Sleattermar (uitzicht vanaf Jachtlustweg tussen Balk en Wijckel)
• Hoofdstuk 3.2.1, p.12: bij te versterken waarden van Gaasterland wordt gemist: - landschaps (elementen) ofwel de stoffering van het landschap, -het extensief gebruik van het land, de cultuurhistorie (van belang voor de identiteit)
• Hoofdstuk 3.3.4: erg algemeen, doet geen recht aan de specifieke kenmerken van de verschillende meren en haar oevers, gaarne uitwerking per meer. Per meer de te versterken waarden noemen
• Hoofdstuk 3.4, p.20: vooral de beleving van de IJsselmeerkust wordt genoemd, toegevoegd dient te worden –“het behoud van de natuurwaarden”

Hoofdstuk 4

• Hoofdstuk 4.2.1, p.25: Speerpunt Bereikbaarheid en Verkeersveiligheid uitbreiden met:           + we vergroten de verkeersveiligheid van fietsers door ze zoveel mogelijk op de kruisingen met landbouw- en autoverkeer voorrang te geven. Momenteel is dit precies andersom terwijl in veel Nederlandse gemeenten de fietsers veel meer bescherming krijgen, bijvoorbeeld ook in zg. - de auto is te gast - straten.
• Hoofdstuk 4.2.1, p.26: in tekst benoemen dat prioriteit gegeven wordt aan uitrol in de zg. witte gebieden (de gebieden buiten de bebouwde kom)
• Hoofdstuk 4.2.2, p.27: Natuur, landschap en cultuurhistorie is nu ondergebracht bij “Aantrekkelijke omgeving”. Zoals genoemd aan het begin van dit commentaar verdient het een eigen paragraaf of kopje waarbij ook genoemd dient te worden de Europese en landelijke tendensen om de landbouw veel meer ten dienste te laten staan van natuur en recreatie. Ook genoemd dient te worden dat waardevolle gebouwen/elementen die geen formele status bezitten maar tot het Fries erfgoed behoren, beschermd dienen te worden. Bij acties dient daarom opgenomen te worden dat er een visie ontwikkeld moet worden t.a.v. de toekomst van boerderijen bij bedrijfsbeëindiging.
• Hoofdstuk 4.2.2, p.27: De vraag is of Voorbeeld maatwerk huidige situatie wel zo positief is: meer ontwikkelingsruimte voor agrarische bedrijven betekent ook meer overlast voor omwonenden en meer milieu- en natuurproblemen
• Hoofdstuk 4.2.2, p.28: een na laatste alinea: bij het bieden van goede sportfaciliteiten hoort ook het onderhoud ervan
• Hoofdstuk 4.2.2, p.29: wat gebeurt er na het opstellen van de landschapsbiografie
• Hoofdstuk 4.2.2, p.29: laatste alinea: om welke milieugevoelige functies gaat het, definitie is van belang omdat het anders vaag blijft
• Hoofdstuk 4.2.2, p.29: iets opnemen van meer natuur- en landschapsbescherming, bevorderen van meer weidevogels. Huidige kleinschaligheid handhaven en meer bevorderen, dwz geen uitbreiding toestaan van grootschaligere bouw- en graslanden door verwijdering van houtwallen, bomenrijen, bossages en losse landschapselementen, geen demping van sloten, geen vervlakking van landschapsruggen (handhaving van huidige geomorfologie), spuitvrije zones rondom lelieteelt,  waterpeilverhoging waar mogelijk
• Hoofdstuk 4.2.2: In deze paragraaf wordt in zijn algemeenheid gemist de aandacht voor het woonklimaat in het buitengebied. De landbouw in dit buitengebied veroorzaakt voor veel bewoners van dit buitengebied negatieve effecten in de vorm van stank, lawaai, gebruik van bestrijdingsmiddelen, landschappelijke vervlakking en een afname van de biodiversiteit. Dit is niet alleen een nadeel voor het woongenot en gezondheid maar het treft ook de toeristische sector die voor onze gemeente in economisch opzicht van groot belang is. Juist hier is behoud van rust, donkerte, kleinschaligheid, afwisseling van graslanden, kleine landschapselementen en bossen van groot belang. Tegengaan van “landschapspijn” dient in het beleid tot uiting te komen, met concrete acties.
• Hoofdstuk 4.2.3, p.35: bij het kopje “We participeren in onderzoek en stimulering omgevingsbewuste landbouw” dient genoemd te worden dat de huidige tendens is dat de landbouw extensiever wordt en dat we naar een kringlooplandbouw gaan, en dat na de paragraaf met de analyse van de milieu-impact van de landbouw benoemen dat deze milieu-impact teruggedrongen dient te worden bijvoorbeeld via stringentere handhaving
• Hoofdstuk 4.2.5, p.37: inzetten op een energie-neutrale gemeente met jaartal erbij, dus consequent noemen van 2030, ook in de acties, anders is het nietszeggend
• Hoofdstuk 4.2.5, p.37: Voor de klimaatverstoring is het van groot belang om terug te keren naar een veel natuurlijker waterhuishouding. Klimaatadaptatie vraagt om een robuuster watersysteem met veel meer ruimte voor dynamiek. De landbouw moet daarvoor ruimte bieden. Dit is ook belangrijk voor het herstel van natuurgebieden in o.a. Gaasterland die, behalve onder stikstofdepositie ook zwaar te lijden hebben onder verdroging.
• Hoofdstuk 4.2.5, p.38: bij ondersteunen van lokale initiatieven op het gebied van duurzaamheid:
  -weren van hoge windmolens op land en meren
  -weren van zonneparken in het open gebied, voorrang geven aan zonenergie op daken en in oksels van wegen en kruisingen

• Hoofdstuk 4.2.5, p.38. Aan biodiversiteit wordt te weinig aandacht besteed omdat het zich teveel beperkt tot ecologisch bermbeheer en enkele projecten in de gebouwde omgeving. Bewoners geven aan dit onderwerp veel meer prioriteit en daarom zou meer geschreven moeten worden over herstel van biodiversiteit, gekoppeld aan meerdere acties. Ook hier weer met bijzondere aandacht voor de landbouw. Zonder met een hernieuwde blik te kijken naar de inpassing van agrarische activiteiten in ons natuurlijk systeem vindt er geen herstel van de biodiversiteit plaats.

Hoofdstuk 5                          Uitvoering Omgevingsvisie DFM

Bij de korte termijn start de uitvoering binnen een periode van ongeveer 3 jaar. Bij de middellange termijn is dit 6 jaar en bij de lange termijn 9 jaar.

In het uitvoeringsprogramma is een indeling gebruikt om de rol van de gemeente duidelijk te maken. Deze kan:

+ Attenderend zijn; de gemeente brengt iets onder de aandacht van andere overheden, van ondernemers of van maatschappelijke organisaties;

+ Mobiliserend zijn; de gemeente brengt meerdere partijen met elkaar in contact om initiatieven te verbinden;

+ Trekkend zijn; er zijn meerdere partijen betrokken en de gemeente is daarbij de kartrekker;

+ Uitvoerend zijn; de gemeente voert (na dialoog met de omgeving) uit en is eindverantwoordelijk.